Şiir Defteri / Sizin Köşeniz / İSMİMİN AZİZLİĞİ...

Yazardan en yeniler

Bay iseniz, “Bayan.........”; bayan iseniz, “Bay.........” diye hitap edildi mi size hiç? Bir başka deyişle isminizin azizliğine (!) uğradığınız oldu mu? Böyle bir trajikomik durumu bana zaman zaman yaşatmakta sağ olasıcalar... İlkokul sıralarında öğrenmiş olduğumuz temel dilbilgisi kuralları ile pek çok tanımlamalar hâlâ aklımda olup, özellikle kelime türlerini âlâ hatırlarım: 1-isim 2-zamir 3-sıfat 4-fiil 5-zarf 6-bağlaç 7-edat 8-ünlem Bu yazımda ‘isim’ ile ilgili kısa bir açıklama yapmaya ve güncel bir konuyu irdelemeye çalışacağım. Arapça ism’den dilimize geçmiş olan isim yani ‘ad’, dil bilgisi verilerine göre canlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelimeler olup, ilk etapta cins ve özel olmak üzere ikiye ayrılır: 1-Dünyada yalnız bir varlığı belirten isimlere ‘özel isim’, 2-Dünyada benzeri çok olan birçok varlığın ortak ismine ‘cins isim’ denir. Hepimiz, doğduğumuzda bize verilen özel ve belirli bir adla anılırız; Ayşe, Fatma, Ahmet, Mehmet, ... Adların, dil biliminin özellikle kişi adları üzerinde duran ve onları köken bilgisi, tarihsel gelişme, dil ve kültür sorunları açısından inceleyen dala ‘ad bilimi’ denir ve bu alandan azami yararlanılır. İsmimiz ister alaturka olsun, ister alafranga; bunun fazla bir önemi yoktur; asıl olan ismin Müslüman ebeveyn tarafından kuralına uygun olarak verilmesi ve taşıyanın ismine lâyık olarak yaşaması değil midir? Toplumumuzda ‘nötr’ yani hem erkeğe, hem de kadına verilen ve sıkça kullanılan bazı özel isimler: Ayhan, Beyhan, Can, Fikret, Işıl, İsmet, Kâmuran, Muzaffer, Nurhan, Seçil, Ülkü, Ümit, Yaşar, Yücel, Yüksel, Zafer, ... Batı dillerinde kadınların ve erkeklerin ad veya soyadlarının önüne, ‘saygı’ da belirten bazı ibareler konurken, güzel Türkçe’mizde böyle bir durum söz konusu değildir. Çeşitli batı dillerinden oluşturduğum bazı hitap ifadelerini sunmak isterim: Türkçe: Bay İngilizce: Mr Almanca: Herr Fransızca: Monsieur İtalyanca: Signore İspanyolca: Sr. / Señor Türkçe: Bayan ‘evli’ İngilizce: Mrs Almanca: Frau Fransızca: Madame İtalyanca: Signora İspanyolca: Sra. / Señora Türkçe: Bayan ‘hiç evlenmemiş’ İngilizce: Miss Almanca: Fräulein Fransızca: Mademoiselle İtalyanca: Signorina İspanyolca: Señorita Birisine hitap etmem gerektiği zaman o kişi hakkında kısa bir araştırma yaparak özgeçmişini ve varsa resmini görür, cinsiyetini öğrenirim. Bir bayana BAY veya BEY, bir baya BAYAN veya HANIM biçiminde hitap ederek kendimi trajikomik bir duruma düşürmemeye özen gösteririm. Her isim, o dilin kültüründe sahibinin cinsiyetini açıkça belirtemeyebilir; söz gelişi Bay Mehmet veya Bayan Ayşe diyemiyorsak; bir başka deyişle bir çelişki söz konusu ise, soyadının önüne ‘Sayın.....’ getirerek bir pot kırmamızı önlemiş oluruz. Evet, yanılmak insana mahsustur, derler ama böyle kişisel ve nazik bir konuda bir ön araştırma yapmadan hataya düştükten sonra özür dileriz, kuşkusuz, ancak özrümüz kabahatimizden büyük olduğunda ne yapabiliriz ki... Bu yaşta ismimi değiştirecek hâlim yok ya! Böyle bir konu bazılarınca pek de önem arz etmeyebilir belki, ama yine de isminin zaman zaman azizliğine uğrayan (!) bir dostunuz olarak sizlerle biraz yârenlik etmek istemekle hata mı işledim acaba... Hoş ve esen kalınız... Saygılarımla.
Düzenleme:05.10.2008 / 08:52

ayşe

05.10.2008 / 10:20

BU GÜZEL AÇIKLAMADAN DOLAYI SİZE MİNNETTARIZ TÜRKÇEMİZ O KADAR ESNEK BÖYLE HATALAR OLUYOR SANIRIM SİZİN BU KONUDA EPEY OLDU CANDAŞIM NEŞE HANIM GİBİ ÖZÜRLERİNİ FÜTFEN KABUL EDİN O ÖYLE TEMİZ BİRİKİ NE KADAR ÜZÜLDÜĞÜNÜ ANLATAMAM SANAMI KALDI ONU SAVUNMAK DEMEYİM LÜTFEN BİZ ONUNLA AHRET DÜNYA KARDEŞİYİZ ÖZÜLMESİNE DAYANAMAM SEVGİLER {s:026}{s:015}

Eğitimci

05.10.2008 / 13:58

AYŞE HANIM; YORUM VE AÇIKLAMANIZ İÇİN ÇOK TEŞEKKÜR EDERİM. GÜÇLÜ DOSTLUKLAR BÖYLE AKSİLİKLERLE DE BAŞLAYABİLİRMİŞ... SİZE VE NEŞE HANIMA SAYGI, SEVGİ VE SELAMLARIMLA. NOT: ...UNUTTUM BİLE! ÜZÜLMESİNLER DAHA FAZLA LÜTFEN...{s:026}

Aksakal

05.10.2008 / 19:22

Sayın Bay "Eğitimci", Ben de böyle bir hataya düştüm mü bilmiyorum ama,az çok Türkçe'yi bilenler olarak, Türkçe dersinizden elbette ben de payıma düşeni aldım. Ancak cümlemin sonunda hemen aklıma geliveren çok meşhur o Nasrettin Hoca fıkrasında Hocanın sorduğu" Yâni hırsızın hiç mi suçu yok?" sorusunda olduğu gibi; ben de size soracağım: Yâni " Seçil" 'in hiç mi suçu yok?... Sevgilerle gözlerinizden öpüyorum... Enver Özçağlayan{s:026}

İSMİMİN AZİZLİĞİ...

Yazardan en yeniler

ayşe

Eğitimci

Aksakal

En Çok Okunanlar

Yeni Üyeler