Şiir Defteri / Sizin Köşeniz / EKMEK VE YEMEK İSRAFI (DENEME)

Yazardan en yeniler

Ekmek üzerine garip uygulamalar var epeydir. On yıl kadar önce de ekmek poşete koyulmuş sonra da poşetden çıkarılmışdı yine. İnsanlar elleyerek ekmek almayı, ellemeyerek ekmek almaya yeğliyorlar demek ki. Elleyerek öğrenmek gerçekte ilkel, barbar, nicel, algıcı toplum kültürüdür, mantığıdır ve ruhudur. Yani ekmeğin nasıl alındığı gerçekte toplumun da kültürünü, ruhunu, mantığını ve sağlığını gösterir. Akp hükümeti ekmeğin ağırlığını 300 Gr.'dan 250 Gr'a düşürdü, ekmekdeki tuzu azaltdı ve içine kepek koydurtdu. Neden? Ekmek israfını önlemek için. Birinci gerekçe bu. Ekmeğe kepek koyulması ve ekmekdeki tuzun azaltılması da gösteriyor ki bu durum yalnızca ekmek israfını önlemek için değil insan sağlığına katkı için de. Peki bakalım, gerçekler gerçekten öyle mi? Ekmek bir zamanlar 1 Kg. yani 1000 Gr. idi ve özellikle yetişkin erkekler bir oturuşta, bir öğün yemekte, bir ekmek yemek ile övünürlerdi. Sonraları ekmeğin ağırlığı düşürüle düşürüle bugün 250 Gr. yapıldı. Peki ekmeğin 1 Kg. ağırlıktan, 300 Gr. ağırlığa düşürüldüğü 50 yıllık süreçte insanlar sağlıklı mı oldular, şişmanlıkdan kurtuldular mı? Hayır. Peki ekmek 250 Gr. olunca insanlar sağlıklı mı olacaklar, şişman olmayacaklar mı? Hayır. Ekmek 200 Gr. olsa da ekmek günlük sayı ile verilmediği için isteyen istediğince satın alıp yiyebilir yine. Yani ekmeğin ağırlığını azaltmanın sağlıklığa pek katkısı olmayacak. Öte yandan insanların yaşamlarında, kilo aldırtıcı o denli çok başka yiyecek ve içecek var ki. Demek ki bu işin sağlık ile ilgisi yok. Peki ekmek israfı? Gerçekte ekmekte israf diye birşey olmaz. Bir insan, yiyebileceğinden çok ekmek de alsa çöpe atmadığı sürece ekmek israf olmaz. Fazla ekmek bir sağlıklı poşet ile sarılıp buzdolabının derin dondurucusuna, buzluğuna konulup sonra da ağızı kapalı bir tencerede ısıtılıp fırından yeni çıkmış, yumuşacık ekmek durumuna getirilebilir. Kuru ekmekler ıslatılarak ve iyice sıkılarak tavada kavurulabilir ve içine iki yumurta kırılarak ?Ekmek kavurması' yemeği yapılıp özellik ile kahvaltıda çay ile mis gibi yenilebilir. Yani ekmeği israf etmek ya da çöpe atmak ancak pisikopatlık, sosyopatlık, cehalet, kişiliksizlik, beceriksizlik gibi nedenler ile gerçekleşebilir. İsraf etmek istedikden sonra insan, 200 Gr.'lık ekmekden bir ısırık alıp kalanını çöpe atarak da yapabilir. Bu açıdan, ekmek ağırlığının azaltılmasını israfı önlemek gerekçesi ile açıklamayı da pek mantıklı bulmuyorum. Ekmeğe koyulan kepeğe gelince. Kepek çoğu yerde hayvan yemi olarak kullanılır ama gerçekte kepek B vitamini bulunan ender kaynaklardan biridir. B vitamini almak gerçekte çok zordur çünkü kepekde ve büyükbaş hayvan karaciğerinde bol bulunur. O da hayvanlar pis su içer ise çünkü B vitaminini üreten mikrocanlılar ancak pis lağım sularında bol bulunur, temiz suda pek bulunmaz. Öte yandan; kepek, B vitamini sağlaması açısından çok gerekli ve önemli olsa da aşırı kepek yemek, mide ve bağırsak kanserine yol açabilir çünkü çok küçük olması nedeni ile mide ve bağırsak çeperine yapışabilir, takılabilir. Kepek incecik bir zar gibi olduğundan, yapışdığı yerden çıkarmak zordur. 100 Gr. unda 350 kalori vardır. 250 Gr.lık bir ekmekde ise 875 kalori olur. İnsan günde 2500-3000 kalori almak durumundadır. Günde bir ekmek yer ise bunun 875 kalorisini ucuza almış olur. Geri kalan en az 1625 kaloriyi nasıl alacak? Günde 50 Gr. sıvı yağ yese, 450 kalori almış olur. Yağsız beslenme de mide kanserine yol açabilir. Sebze ve meyvede ise kalori çok azdır. Etde de azdır. Kaldı ki yoksul insanlar hergün et de yiyemez. Yoksul insanlar günlük kalorilerinin en az %50 kadarını ekmekden sağlarlar. Sağlıklı beslenme için de günlük kalorinin %60 kadarı karbonhidratlı yani nişastalı besinlerden alınma durumu vardır. Öte yandan karbonhidratda ete yani pıroteine(proteine) dönüşebilme özelliği de var. Bedendeki yağların kolay yanmaları için de karbohidrata gerek var. Yani burada sorun; ekmeğin ağırlığını düşürmekten çok insanların aşırı ekmek yememelerini sağlamak olmalıdır. Yani sigara kullanımını azaltmak sigaraları küçültmek ile mi olur? Hayır, bilinçlendirmek ile olur. Öyle ise ekmek neden küçültülüyor? Sorun israf mı? Peki ama şöyle bir çöplüklere bakın. Oralarda ekmekden çok yemek göreceksiniz. Otellerin, lokantaların, restoranların, barların, pavyonların, evlerin, resmi yerlerin, işyerlerinin, çocuk yurtlarının, okul yurtlarının çöplüklerine bir bakın. Oralarda ekmekden çok yemek göreceksiniz. Örneğin yeşil mercimek, kapuska pişirildiği günlerde askeri birliklerin çöplüklerine, atıklarına bir bakın. Kuskus pişirildiği günlerde, fabrikaların çöplüklerine, atıklarına bir bakın. Ekmek değerli de yemek değerli değil mi? Ekmekde israf var da yemekte yok mu? Peki yalnızca ekmeğe bu ilgi neden? Ekmek 1 Kg.'dan 300 Gr.'a düşmüş, insanlar yine sağlıklı değil, yine kilolu ise bunun nedeni başka şeydir. Ekmeğe takmak neden? Yoksa neden; ekmeğin insanları mankafa yapdığı savı yüzünden mi? Ama fal da, öteki boşinançlar da insanları mankafa yapar ama falcılık ve öteki boşinançlar neden yasak değil? Bilimsel olmamak da insanları mankafa yapar ama bilimsel olmamak neden yasak değil? Neden ekmek israfına ilgi gösteriliyor da yemek israfına ilgi gösterilmiyor? İnsan sağlığını önemseniyor ise ekmek neden poşetden çıkarıldı? Bir de şu var; günde iki ekmeği şekersiz yemek ile, günde bir ekmeği çay ile yemenin kalori açısından hiç farkı yoktur. Çünkü şeker, undaki kaloriyi kat kat çoğaltır. Örneğin sandviçi kola ya da çay ile yer iseniz kalorisi kat kat artar. Ekmeği küçültseniz evlerde bol yağlı, türlü türlü yemekler, türlü türlü hamur işleri var. İnsanlar yalnızca ekmek yemiyorlarki(yemiyorlar ki). Gerçek şu ki ekmek ağırlığını azaltmanın bilimsel bir nedeni yok bence. Ne israf ne de sağlık gerekçeleri bilimsel değil bence. Ülkede daha çok israf edilen onca şey var ki. Vitrinler gece bile gereksiz yere ışıl ışıl örneğin. Milletvekilleri gereksiz harcamalar yapıyorlar örneğin. Küçük şeyler güzeldir diye ekmek küçültülüyor ise bilemem. Ama o zaman insanlar otomobil yerine neden jip alıyorlarki? Necdet Gürçiftçi 6-Ocak-2012 tarihinde internette yayınlandı.
Düzenleme: 06.01.2018 / 08:39

EKMEK VE YEMEK İSRAFI (DENEME)

Yazardan en yeniler

En Çok Okunanlar

Yeni Üyeler